1. Trẻ vị thành niên quan hệ tình dục sớm, thiếu sự bảo vệ

Tình trạng mang thai ở tuổi vị thành niên (10 - 19 tuổi) hiện nay đa phần là do các em thiếu kiến thức về sức khỏe sinh sản cùng với quan niệm "thoáng" về quan hệ tình dục khi còn ở độ tuổi chưa trưởng thành đã dẫn tới hệ lụy không ít trẻ em gái mang thai khi vẫn còn ngồi trên ghế nhà trường.

 

Nhiều em gái phải đối mặt với áp lực phải kết hôn sớm và làm mẹ khi còn là trẻ em. Đây cũng là hậu quả của những cuộc yêu vụng trộm, những tò mò của tuổi mới lớn hoặc bắt chước qua phim ảnh.
 

Theo Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA), mang thai ở tuổi vị thành niên không chỉ đơn thuần là một vấn đề về sức khỏe mà nó còn làm mất đi tiềm năng ở các em gái, rút ngắn cơ hội học hành, đánh mất và hạn chế sự lựa chọn của các em trong tương lai.
 

Theo BS. Nguyễn Công Định - Bệnh viện Phụ sản Hà Nội đối với nam giới dưới 20 tuổi và nữ giới dưới 18 tuổi cơ thể chưa phát triển một cách hoàn thiện, ổn định về mặt sinh lý cũng như thể chất và tâm lý. Việc trang bị kiến thức sinh sản và giới tính còn chưa đầy đủ nên quan hệ tình dục sớm sẽ dẫn đến những hậu quả khôn lường.  Ở nữ giới, cơ quan sinh dục ở tuổi dậy thì chưa hoàn thiện, âm hộ và âm đạo rất yếu nên việc quan hệ tình dục sớm có thể khiến màng trinh rách nghiêm trọng và tổn thương âm đạo, chức năng tự phòng ngừa của âm đạo bị giảm, dễ viêm nhiễm niệu đạo, âm hộ và âm đạo.
 

Ngoài ra, quan hệ tình dục không dùng biện pháp tránh thai dễ dẫn đến mang thai ngoài ý muốn.
 

2. Những rủi ro khi trẻ em mang thai 

PGS.TS Nguyễn Thị Thúy Hạnh, Phó trưởng Bộ môn Dân số và Sức khỏe, Viện Đào tạo Y học dự phòng và Y tế công cộng, Đại học Y Hà Nội cho biết: trẻ ở độ tuổi vị thành niên, cơ thể chưa hoàn toàn phát triển cho hoạt động tình dục cũng như việc thụ thai, nếu mang thai thì không thể sinh ra một đứa trẻ khỏe mạnh được. Việc trẻ vị thành niên có quan hệ tình dục sớm, thậm chí mang thai ngoài ý muốn và sinh nở ở độ tuổi quá nhỏ gây ảnh hưởng tới sức khỏe về thể chất và tâm thần, lâu dài hơn nữa là tương lai của trẻ vô cùng bấp bênh và mờ mịt.
 

Mang thai ở tuổi vị thành niên thường để lại những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe, xã hội và kinh tế đối với các cá nhân, gia đình và cộng đồng. Mang thai ở tuổi vị thành niên khiến bé gái có nguy cơ sinh con quá sớm, nhẹ cân và nguy cơ tử vong cao hơn.
 

Các bà mẹ ở tuổi vị thành niên đối mặt với nguy cơ sản giật, viêm nội mạc tử cung sau sinh và nhiễm trùng toàn thân cao hơn so với phụ nữ ở độ tuổi 20-24, và con của các bà mẹ ở tuổi vị thành niên đối mặt với nguy cơ nhẹ cân, sinh non và tình trạng sơ sinh nghiêm trọng cao hơn.
 

Nếu mang thai ngoài ý muốn, người mẹ thiếu niên có thể không nhận được sự chăm sóc trước khi sinh mà người mẹ và em bé cần hoặc thậm chí có thể không đủ sức khỏe để sinh con đủ tháng.
 

Thực tế, nhiều thanh thiếu niên mang thai và đang nuôi dạy con cái phải vật lộn với nhiều yếu tố gây căng thẳng, rủi ro sức khỏe và các vấn đề phức tạp khác. Thanh thiếu niên thường không được chuẩn bị cho những thực tế liên quan đến việc nuôi dạy trẻ sơ sinh. Thông thường, các mối quan hệ phức tạp và gánh nặng tài chính kết hợp với việc cân bằng việc học hành và nuôi dạy con cái sẽ gây căng thẳng cho bà mẹ và có thể khiến trẻ sơ sinh gặp rủi ro.
 

Nhiều cha mẹ tuổi teen là độc thân. Việc làm cha mẹ khi tuổi còn nhỏ có thể gây ra những căng thẳng về tài chính và tình cảm, căng thẳng giữa cha mẹ sẽ khiến em bé gặp rủi ro. Có thể gặp một vài trường hợp bé gái mang thai và giấu gia đình, bạn bè, khi sinh con ra đã làm hại đứa trẻ để che giấu.

 

Mang thai ở tuổi vị thành niên cũng có thể gây ra những tác động tiêu cực về kinh tế và xã hội đối với các em gái, gia đình và cộng đồng của các em. Thanh thiếu niên đang mang thai hoặc đang nuôi con nhỏ gặp khó khăn trong việc hoàn thành việc học. Chỉ 3% thanh thiếu niên sinh con sớm được nhận bằng tốt nghiệp đại học trước 30 tuổi.
 

Thanh thiếu niên mang thai chưa lập gia đình có thể phải đối mặt với sự kỳ thị hoặc từ chối của cha mẹ và bạn bè cũng như các mối đe dọa bạo lực. Những cô gái mang thai trước 18 tuổi cũng có nhiều khả năng bị bạo lực trong hôn nhân hoặc từ bạn đời sau này.
 

3. Có thể làm gì để giảm thiểu rủi ro?

Khi trẻ không được tiếp cận hoặc tiếp cận không đầy đủ với các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ sinh sản, chưa được giáo dục đúng cách về giới tính cũng như sức khỏe tình dục, cha mẹ còn e ngại hoặc hời hợt về việc giáo dục cho con em... dẫn đến nguy cơ mang thai ngoài ý muốn rất cao và để lại nhiều hệ lụy trong tương lai.
 

Để giảm thiểu những rủi ro của việc mang thai ngoài ý muốn cũng như những hệ lụy của việc nạo phá thai không an toàn ở tuổi vị thành niên, cần thực hiện tốt chiến lược truyền thông, giáo dục, chăm sóc sức khỏe và cuộc sống của trẻ em gái vị thành niên, đồng thời bảo vệ các quyền con người cho các em.
 

Thanh thiếu niên có quan hệ tình dục cần hiểu rõ việc tránh thai bằng các phương pháp ngừa thai hiệu quả và được phổ biến rộng rãi. Các em gái phải có khả năng tự đưa ra quyết định về cơ thể và tương lai của mình, hiểu được tác động của việc mang thai ở tuổi vị thành niên và được tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe phù hợp và giáo dục giới tính toàn diện.